در این مقاله به معرفی برخی مفاهیم معدن و پوکه معدنی می پردازیم. مفاهیمی مانند معدن و برخی از اصطلاحات در معدن بررسی می شود.

 معدن

یکی از انواع معادن، معدن پوکه معدنی است . مجموعه كانسار (ذخيره معدني كه بهره برداري از آن اقتصادي مي باشد) و ماشين آلات و تسهيلاتي است كه به منظور اكتشاف ، تجهيز و بهره برداري و كانه آرايي از كانسار ايجاد شده است .

پوکه معدنی حاصل فعل و انفعالات آتشفشانی است. مهمترین و مرغوب ترین معادن پوکه معدنی در شهرستان قروه است.

برخی از اصطلاحات در معدن

شاغلان معدن

كليه افرادي كه در داخل يا خارج معدن به صورت تمام وقت يا پاره وقت براي معدن كار مي كنند . شاغلان از نظر وظيفه اي که دارند به شاغلان خط توليد (ماهر و ساده) و ساير شاغلان تفکيک مي شوند . در طرح آمارگيری از معادن در حال بهره برداری کشور ، منظور از تعداد شاغلان ، متوسط شاغلان در سال می باشد .

مديريت خصوصي

 مديريتي است كه توسط افراد يا موسسات خصوصي اعمال مي شود .

مديريت عمومي

 مديريتي است كه توسط وزارتخانه ها ، سازمانهاي دولتي ، نهادهاي انقلاب اسلامي ، بانك ها و شهرداري ها اعمال مي شود .

شاغلان ماهر خط توليد

كاركناني هستند كه به اعتبار دانش فني و تجربه اي كه كسب كرده اند ، توانايي انجام يك قسمت از كار فني خط توليد را داشته باشند مانند مهندسان ، تكنسين هاي فني ، استادكاران ، سركارگران ، كارگران ماهر ، تعميرکاران و رانندگانی که در خط توليد مشغول به کار هستند .

شاغلان ساده خط توليد

 كاركناني هستند كه شغل مورد تصدي آنان در خط توليد نياز به تعليم و كسب تجربه ندارد ، مانند كارگران ساده ، باربران و بارگيران که در خط توليد مشغول به کار هستند .

ساير شاغلان

 كاركناني هستند كه در معدن يا دفتر مركزي به كار اداري ، مالي و خدماتي اشتغال داشته و بطور مستقيم در امر استخراج و توليد دخالت ندارد و عموماً كارمند ناميده مي شوند .

جبران  خدمات مزد و حقوق بگيران

عبارت است از مزد و حقوق و ساير پرداختي ها (پول ، کالا و …) به مزد و حقوق بگيران .

توليد مواد معدني

مجموع مواد معدني حاصل از يك رشته فعاليت استخراج است كه به اشكال گوناگون قابل عرضه به بازار مي باشد .

 ارزش توليدات

 ارزش مواد معدني استخراج شده و ساير توليدات معدن به قيمت توليد كننده ، يعني قيمت فروش به مشتريان در محل معدن است .

سرمايه گذاري (ارزش تغييرات اموال سرمايه ای)

 تغييرات ايجاد شده در ارزش اموال سرمايه اي (مجموع ارزش خريد يا تحصيل يا ساخت اموال سرمايه اي جديد و هزينه تعميرات اساسي اموال سرمايه اي منهاي ارزش فروش يا انتقال اموال سرمايه اي) طي دوره زماني معين را سرمايه گذاري گويند .

اموال سرمايه اي

ماشين آلات ، وسايل ، ابزار و تجهيزاتي هستند که براي انجام فعاليتهاي توليدي يا ايجاد خدمت به کار گرفته مي شوند و عمر مفيد اقتصادي آنها معمولا از يکسال بيشتر است .

ماشين آلات توليد و تجهيزات نيرو ، ابزار و وسايل کار با دوام ، لوازم و تجهيزات اداري ، وسايل نقليه ، زمين و ساختمان نمونه هايی از اموال سرمايه ای به شمار می روند .

شرکت تعاوني معدنی

 نوعي شرکت تعاوني که در زمينه استخراج ، بهره برداري و فروش مواد استخراج شده از معادن فعاليت دارد  .

كانه آرايی

به كليه عمليات فيزيكي و شيميايي كه به منظور جدا كردن قسمتي از مواد باطله و يا تفكيك كانه ها از يكديگر صورت مي گيرد ، كانه آرايي اطلاق مي شود .

معدن در حال بهره برداری

 معدني كه داراي مجوز بهره برداري از وزارت صنايع و معادن که نام جدید آن وزارت صنعت معدن و تجارت است (براي معادن غير از شن و ماسه) يا از شهرداري ها و فرمانداري ها (براي معادن شن و ماسه) مي باشد و در سال آمارگيري ، حداقل مدت 30 روز به صورت پيوسته يا ناپيوسته مجموعه اي از عمليات استخراج (در پاره اي از موارد همراه با كانه آرايي) براي به دست آوردن كانه قابل فروش در آن انجام مي شود

در ادامه به برخی دیگر از مفاهیم معدن مانند پوکه معدنی دانه سبک، پوکه معدنی و سنگ توف اشاره خواهیم کرد.

پوکه معدنی دانه سبک

پوکه معدنی دانه سبک حاصل از فعالیتهای آتشفشانی میباشد. مزیت عمده پوکه معدنی نسبت به سایر مصالح ساختمانی مشابه آن از قبیل شن و ماسه، وزن مخصوص بسیار کم پوکه معدنی و دارا بودن درجه سختی بالا و نیز تخلخل فراوان آن می باشد. رنگ این ماده معدنی سفید یا خاکستری مایل به سفید یا زرد است.

سبک دانه ها، دانه هايي هستند که جايگزين شن و ماسه مي شوند. ويژگي اين دانه ها اين است که وزن حجمي آنها نسبت به شن و ماسه بسيار کمتر است . البته اين دانه ها علاوه برکاربرد در صنعت ساختمان سازي و مصالح ساختماني کاربردهايي ديگر نيز دارند .

استفاده از سبک دانه ها وتوليد قطعات ومصالح ساختماني سبک تر از جمله بلوک هاي سبک، بتن سبک و…مي تواند باعث کاهش هزينه ي ساخت و صرفه جويي در مصرف انرژي گردد. در واقع سبک دانه ها محصولاتي توليد مي کنند که هم سبک ترند و هم عايق گرمايي مناسب تر و بهتري نيز هستند.

پوکه در مفاهیم معدن

پوکه یکی از مصالح ساختمانی است که عمدتا به دو نوع پوکه معدنی و پوکه صنعتی تقسیم می شود.

پوكه معدنی چيست

پوكه معدني دانه هاي سبك حاصل از فعاليتهاي آتشفشاني است . مزيت عمده پوکه معدني نسبت به مصالح ساختماني مشابه از قبيل شن و ماسه، وزن مخصوص بسيار كم )، دارا بودن درجه سختي بالا و نيز تخلخل / آن (حدود 7 فراوان مي باشد.

رنگ اين ماده معدني سفيد يا خاكستري مايل به سفيد يا زرد است . پوكه معدني داراي دانه بندي هاي متفاوت از ذرات غباري تا قطعات بزرگ با قطر بيش از 100 ميليمتر است.هر يك از اندازه هاي فوق براي مصارف بخصوصي كاربرد دارند.

انواع سایز بندی پوکه معدنی در مفاهیم معدن

پوکه ماسه ای یا پودری، پوکه عدسی، پوکه نخودی، پوکه فندقی، پوکه بادامی.

در صورت تمایل می توانید مفاهیم کلی تری از پوکه معدنی را در لینک پوکه معدنی مطالعه نمایی.

نمونه اي از نحوه استخراج پوكه معدني به صورت عدسي هايي با قطر 50 تا 100 متر و ارتفاع حدود 5 متر در زير لايه هايي از خاك و سنگ وجود دارد. پس از حفر ترانشه توسط بلدوزر عمليات باطله برداري يعني برداشتن سنگ و خاك از روي لايه هاي پوكه معدني انجام مي شود. درمرحله بعد عمليات بارگيري به كمك لودر صورت مي پذيرد.ماده معدني به وسيله كاميون كمپرسي از محل معدن حمل مي شود.

سنگ توف

از انواع سنگهای خاکستر آتشفشان بوده که به علت چسبندگی کم٬ ذرات آن در اثر هوازدگی پوسته پوسته می شود و به صورت دانه های ريز از آن جدا می شود . اين سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد در کار ديوار سازی٬ پارک سازی و ديوارها استفاده می کنند.

در واقع به سنگهاي پيروکلاستيکي که بيش از 75 درصد قطعات آن کوچکتر از 2 ميلي متر باشد، توف گفته مي شود. توفها را براساس اندازه قطعات به انواع توف دانه درشت و توف دانه ريز تقسيم مي کنند.

براساس نوع قطعات به توف شيشه اي، توف بلورين و توف سنگي تقسيم مي شوند. در توف شيشه اي بيش از 50 درصد قطعات را شيشه آتشفشاني تشکيل مي دهد. در توف بلورين بيش از 50 درصد توف از همان ماگماي عامل انفجار تشکيل شده و حاوي بلورهاي زياد است.

توف سنگي حاوي بيش از 50 درصد قطعات سنگي است که از محدوده دهانه آتشفشاني به هنگام انفجار کنده و پرتاب شده اند.
و به قطعات منفصل آتشفشانهاى زيردريايى اغلب با رسوبات دريايى مخلوط مى شوند توفيت گويند.
غبار آتشفشانى يک گدازه سخت شده مى‌باشد که شامل ذرات ريز مى‌باشد. اين غبار در طى فوران يک اتشفشان خارج شده است.